Türkçe
English
EAM kapsamında Malzeme Yönetimi, bakım-onarım (MRO) ve üretim süreçlerinin kalbinde yer alan yedek parça, sarf ve yardımcı malzemelerin uçtan uca yönetimini kapsar. Doğru malzemenin doğru zamanda, doğru yerde ve doğru maliyetle hazır olması; plansız duruşların önlenmesi, bakım etkinliği ve toplam sahip olma maliyetinin (TCO) düşürülmesi için kritiktir. Centra EAM; veri bütünlüğünden stok optimizasyonuna, ambar operasyonlarından tedarik zinciri entegrasyonuna kadar bütüncül bir malzeme omurgası sunar.
Malzeme Yönetimi Nedir ve EAM’deki Yeri
Malzeme yönetimi; MRO yedek parçaları, sarf malzemeleri, kimyasallar, yağlayıcılar ve özel takımlar dahil olmak üzere tüm kalemlerin tanımlama, sınıflandırma, stoklama, talep–karşılama, tedarik ve izlenebilirlik süreçlerini kapsar. EAM perspektifinde amaç; kullanılabilirlik ve servis seviyesi hedeflerini stok maliyeti, fire ve atıl varlık riskleriyle dengelemektir. Bunun için ABC/XYZ sınıflandırmaları, min–maks politika, emniyet stoğu ve ekonomik sipariş miktarı (EOQ) gibi yöntemler; MRP, koşul bazlı tetikler ve kestirimci bakım sinyalleriyle beslenerek proaktif yönetim sağlar.
Not: EAM’de malzeme verisi yalnız stok değil, iş emri kapanış kalitesi ve varlık yaşam döngüsü maliyetlerinin doğru raporlanması için de temel kaynaktır.
Kapsam ve Veri Modeli
- Malzeme kartı: Kod, açıklama, birim, alternatif birimler (UoM), üretici/tedarikçi referansları, GS1/GTIN, eşdeğer ve üst/alt parça ilişkileri.
- Sınıflandırma: UNSPSC/ECl@ss gibi standartlara hizalanmış sınıflar, kritik parça işaretleri, tehlikeli madde (HAZMAT) bilgileri.
- Varlık bağları: Hangi ekipman/hatla kullanıldığı, bakım planlarına gömülü tüketim kalıpları.
Talep ve Planlama
- MRP/MPS beslemesi: Planlı bakım (PM) ve revizyon takvimlerinden türeyen malzeme ihtiyaçları.
- Koşul/kestirimci tetikler: Sayaç, titreşim, sıcaklık, yağ analizi eşiği aşımlarında otomatik talep.
- Tahmin: Mevsimsellik, arıza trendleri ve proje bazlı pikler için istatistiksel/ML tahminleri.
Stok Stratejileri ve Optimizasyon
- Min–maks & emniyet: Servis seviyesi hedefi, tedarik süresi (lead time) ve talep sapmasına göre dinamik hesaplama.
- ABC/XYZ: Değer–hacim ve talep kestirilebilirliğine göre politika farklılaştırma (A-X sık gözden geçirme vb.).
- EOQ & lotlama: Toplam maliyeti minimize eden sipariş büyüklüğü ve yeniden sipariş noktası.
- Çok lokasyonlu optimizasyon: Ambarlar arası transfer ve kaynak paylaşımı (pooling) kuralları.
Ambar Operasyonları
- Giriş–kabul: Satın alma/satınalma siparişi (PO) eşleştirme, kalite kontrol, karantina ve lot/seri takibi.
- Yerleşim: Raf adresleme, yer optimizasyonu, FEFO/FIFO uygulamaları.
- Çıkış–iade: İş emrine malzeme verme, fazla iade, tersine lojistik ve hurdalama süreçleri.
- Sayım: Periyodik ve döngüsel sayım, fark analizi ve düzeltme akışları.
Tedarik ve Satın Alma Entegrasyonu
- SLA & sözleşmeler: Tedarikçi servis seviyesi, teslim süresi ve kalite anlaşmalarının KPI takibi.
- Otomatik ikmal: Min–maks, VMI (Vendor Managed Inventory) ve konsinye stok senaryoları.
- Maliyet görünürlüğü: Fiyat listeleri, indirim kademeleri, nakliye ve gümrük maliyetlerinin dağıtımı.
Kalite ve Uygunluk
- Spesifikasyon uyumu: Kabul planları, ölçüm toleransları ve COA/COC belgeleri.
- EHS: Tehlikeli maddeler, SDS/MSDS, depolama sınırlamaları ve yasal beyanlar.
- İzlenebilirlik: Lot/seri bazında tam iz elde tutma; geri çağırma ve kök neden için hızlı erişim.
Maliyetlendirme ve Muhasebe Köprüleri
- Değerleme yöntemleri: FIFO, ortalama maliyet, hareketli ağırlıklı ortalama (moving average).
- Dağıtım: İşçilik–malzeme maliyetinin iş emri, varlık/hat ve maliyet merkezine otomatik akışı.
- CAPEX/OPEX ayrımı: Yenileme, büyük revizyon ve stoktan aktarımlar için doğru sınıflandırma.
Dijital Yetkinlikler
- Mobil & tarama: QR/RFID ile hızlı giriş–çıkış, çevrimdışı işlem desteği, e-imza.
- Analitik panolar: Stok devir hızı, servis seviyesi, atıl stok, fire ve yaşlanma analizleri.
- Yapay zekâ: Talep tahmini, eşdeğer parça önerisi, stok politikası optimizasyonu.
- Doküman yönetimi: Teknik çizimler, SDS, sertifikalar; revizyon kontrollü erişim.
Entegrasyon Mimarisi
- ERP: Satın alma, muhasebe, sabit kıymet ve depo hareketlerinin iki yönlü senkronizasyonu.
- MES/Üretim: Üretim planı, kalite bulguları ve duruş kodlarının malzeme ihtiyacını tetiklemesi.
- SCADA/IoT: Sayaç ve sensör verileriyle koşul bazlı ikmal/rezervasyon.
- QMS/EHS: CAPA, uygunsuzluk ve risk yönetimi süreçleriyle çapraz bağlar.
Başarı KPI’ları
| Gösterge | Tanım | Hedef Etki |
|---|---|---|
| Servis Seviyesi | İhtiyaç anında karşılanan taleplerin oranı | ↑ Kullanılabilirlik, ↓ Duruş |
| Stok Devir Hızı | Yıllık tüketim / ortalama stok | ↑ Nakit verimliliği, ↓ Taşıma maliyeti |
| Atıl & Yaşlı Stok | Uzun süredir hareket görmeyen kalemlerin oranı | ↓ Fire ve değer kaybı |
| İkmal Doğruluğu | Planlanan vs gerçekleşen tedarik süresi/miktarı | ↑ Öngörülebilirlik |
| Maliyet Yakalama | İş emrine doğru malzeme maliyeti yansıtma | ↑ Raporlama doğruluğu |
Centra EAM ile Malzeme Yönetimi
Centra’nın Malzeme Yönetimi yetenekleri, bakım–üretim–tedarik üçgenini tek veri modelinde birleştirir. Standart kod setleri ve zorunlu alanlarla veriyi disipline eder; planlı bakım kütüphanesi, IoT sinyalleri ve MRP’yi bağlayarak doğru zamanda doğru ikmali tetikler. Mobil ve tarama destekleriyle ambar operasyonlarını hızlandırır; analitik panolarla yöneticilere stok ve servis seviyesine dair gerçek zamanlı görünürlük sağlar.
- Hızlı kurulum: Hazır sınıflandırmalar, veri temizliği araçları ve şablon kütüphanesi.
- Esnek politika yönetimi: ABC/XYZ, min–maks, EOQ, emniyet stok formülleri.
- Derin entegrasyon: ERP/MES/SCADA/QMS/EHS ile çift yönlü veri akışı.
- Ölçeklenebilir mimari: Çok tesisli, çok dilli ve çok para birimli yapılara uygun.
