Üretim hatları, tesis altyapısı ve yardımcı ekipmanlarda oluşan her bir arıza veya bakım ihtiyacının hızlı, doğru ve izlenebilir biçimde yönetilmesi; kesintisiz operasyon ve düşük toplam sahip olma maliyeti (TCO) için kritiktir. Arıza ve Bakım Talep Yönetimi, sahadan gelen bildirimlerin standartlaştırılmış biçimde yakalanması, önceliklendirilmesi, iş emrine dönüştürülmesi ve kapanış/raporlama disiplininin kurulmasını hedefler. Centra EAM; tekil varlık gerçeği, mobil saha uygulamaları ve analitik panolarla bu süreci uçtan uca dijitalleştirir.
Arıza ve Bakım Talep Yönetimi Nedir, Neden Kritik?
Talep yönetimi, operatör, kalite, bakım veya IoT sistemlerinden gelen bildirimlerin tek bir kanalda toplanması; talebin kategorize edilmesi, önceliklendirilmesi ve doğru kaynağa en kısa sürede yönlendirilmesi sürecidir. Etkili bir sistem; MTTR’ı düşürür, plansız duruşları azaltır, SLA ihlallerini engeller ve iş güvenliği risklerini kontrol altına alır. Ayrıca kök neden analizi (RCA) için temiz kapanış verisi üretir; tekrarlayan arızaların kalıcı şekilde önüne geçilmesine zemin hazırlar.
Not: Talep yönetimi yalnızca “şikâyet kaydı” değildir; bakım stratejilerinin (CM/PM/PdM) veriye dayalı olarak dengelenmesini sağlayan bir karar omurgasıdır.
Talep Yakalama & Kanallar
- Operatör bildirimi: HMI/terminal üzerinden tek tıkla arıza bildirimi, foto/video ekleri.
- Mobil & QR/RFID: Ekipman üzerindeki etiketle varlığı tanı, anında talep aç.
- IoT/SCADA tetikleri: Eşik aşımlarında otomatik talep oluşturma (sıcaklık, titreşim, basınç vb.).
- Kalite & QMS entegrasyonu: Uygunsuzluklardan doğan bakım taleplerinin otomatik akışı.
- API/e-posta botu: Dış sistemlerden ve e-posta kutularından normalize edilerek kayıt.
Sınıflandırma ve Önceliklendirme
- Standart kodlar: Hata modu/sebep/çözüm (FM-R-S) sözlükleriyle tutarlılık.
- Risk & kritiklik: Güvenlik, çevresel etki, kalite, üretim etkisine göre puanlama.
- SLA matrisi: Öncelik sınıfına göre hedef müdahale ve çözüm süreleri.
- Triyaj akışı: Yanıltıcı/duplikasyon taleplerinin filtrelenmesi ve birleştirme.
Süreç Akışı (Uçtan Uca)
- Bildirim: Operatör/makine/kalite sistemi talebi başlatır; varlık, konum ve saat bilgisi otomatik dolar.
- Triyaj & Onay: Bakım planlayıcı; sınıf, öncelik ve iş güvenliği gereksinimlerini netleştirir.
- İş Emri Dönüşümü: Uygunsa anında iş emri; değilse backlog ve PM/PdM’e yönlendirme.
- Planlama & Çizelgeleme: Vardiya, yetkinlik ve yedek parça uygunluğuna göre atama.
- Saha Uygulama: Mobil kontrol listeleri, foto/video, parça tüketimi ve e-imza.
- Kapanış & RCA: Zorunlu kod alanları, duruş süresi, maliyet ve kök neden işlenir.
- Analiz & İyileştirme: Pareto, FMEA ve tekrar analiziyle kalıcı aksiyonlar.
İş Emri Dönüşümü & Planlama
- Şablonlar: Yinelenen arızalar için standart iş adımları ve tahmini süreler.
- Parça rezervasyonu: Stok uygunluğu ve ikmal tetikleri; kritik parça uyarıları.
- Kaynak uygunluğu: Yetkinlik matrisi, sertifika ve PTW/LOTO koşullarının kontrolü.
- Gantt görünüm: Çakışma uyarıları, bağımlılıklar ve kapasite dengesi.
Saha Uygulama & Kapanış Disiplini
- Mobil offline: Bağlantı olmasa da talep/iş emri güncelle, senkronize et.
- Kanıt seti: Öncesi-sonrası fotoğraflar, ölçüm değerleri ve test sonuçları.
- Zorunlu alanlar: Hata modu, sebep, çözüm, duruş süresi, işçilik/kalem maliyeti.
- Müşteri onayı: İlgili hat/üretim sorumlusundan e-imza ile kapatma.
Dijital Yetenekler
- IoT/SCADA entegrasyonu: Alarm → talep/iş emri otomasyonu, sayaç bazlı tetikler.
- Analitik & uyarılar: SLA ihlali riski, yeniden açılan arızalar, anomali tespitleri.
- Yapay zekâ: Benzer vaka eşleştirme, önerilen çözümler, tahmini çözüm süresi.
- Doküman bağlantıları: P&ID, bakım talimatları ve güvenlik prosedürlerine tek dokunuş.
Kurumsal Entegrasyon Mimarisi
- ERP: Malzeme rezervasyonu, satın alma talebi (PR), muhasebe ve sabit kıymet köprüleri.
- MES/QMS: Duruş kodları, kalite uygunsuzlukları ve CAPA akışları.
- EHS: İş izinleri (PTW), LOTO ve risk değerlendirme bağlantıları.
- CMMS/EAM: Tekil varlık ve iş emri gerçeği için konsolidasyon.
KPI’lar ve Yönetim Tablosu
| Gösterge | Tanım | Hedef Etki |
|---|---|---|
| MTTR | Arızayı çözmek için geçen ortalama süre | ↓ Duruş maliyeti, ↑ Kullanılabilirlik |
| İlk Seferde Çözüm (FTR) | Tek ziyaret/çalışmada kapatılan işlerin oranı | ↑ Müşteri memnuniyeti, ↓ İkincil duruş |
| SLA Uyumu | Hedef müdahale/çözüm sürelerinde tamamlanan işler | ↑ Öngörülebilirlik, ↓ Gecikme |
| Yeniden Açılma Oranı | Kapatılan arızanın belirli sürede tekrarlama oranı | ↓ Kalite problemi, ↑ RCA etkinliği |
| Talep → İş Emri Dönüşüm | Taleplerin iş emrine dönüşme hızı/kalitesi | ↑ Akış verimi, ↑ Veri bütünlüğü |
Centra EAM ile Arıza/Talep Yönetimi
Centra EAM; talep toplama, triyaj, planlama, saha uygulama ve kapanış raporlamasını tek veri modeli üzerinde birleştirir. Mobil uygulamalarla sahadan hızlı kayıt alınır, IoT/SCADA alarmları otomatik talebe dönüşür, SLA uyarıları ve yapay zekâ önerileri ile pla