Kurumsal Kaynak Planlama (ERP) Stok Yönetimi
Stok yönetimi, yalnızca sayım ve raf düzeyi kontrolü değildir; kârlılığı, nakit akışını ve müşteri memnuniyetini doğrudan etkileyen stratejik bir yetkinliktir. ERP içindeki Stok Yönetimi modülü; talep tahmini, güvenlik stoğu, çok lokasyon yönetimi, izlenebilirlik (lot/seri) ve stok değerleme gibi kritik süreçleri bir araya getirerek doğru ürünün, doğru miktarda, doğru yerde ve doğru zamanda bulunmasını garanti altına alır.
Centra ERP Stok Yönetimi’ni inceleyinNeden ERP Stok Yönetimi?
Stok Yönetiminin Temelleri
ABC/XYZ Analizleri
ABC analizi, stokları değer katkısına göre sınıflandırır (A: yüksek değer/düşük adet; C: düşük değer/yüksek adet). XYZ analizi ise talep değişkenliğini tanımlar (X: stabil, Z: dalgalı). ERP’de bu analizlerin birleşimiyle farklı yeniden sipariş politikaları kurgulanır: A-X kalemler için sık gözden geçirme, C-Z kalemlerde daha geniş tolerans vb.
Güvenlik Stoğu ve Hizmet Seviyesi
Talep ve tedarik sürelerindeki belirsizlikler için güvenlik stoğu hesaplanır. ERP; talep dağılımı, tedarik süresi varyansı, hedef Fill Rate ve Service Level gibi parametrelere göre dinamik güvenlik stoğu önerir.
Yeniden Sipariş Politikaları
- Min–Max: Stok alt eşiğe indiğinde sipariş oluşturur, üst sınıra kadar tamamlar.
- EOQ (Ekonomik Sipariş Miktarı): Sipariş ve taşıma maliyetleri dengelenerek optimum parti büyüklüğü.
- Periyodik Gözden Geçirme: Belirli aralıklarla stok kontrolü; değişken talep ortamlarında pratik.
İzlenebilirlik: Lot, Seri, SKT ve Kalite
Özellikle gıda, ilaç ve kimya gibi regüle sektörlerde geri çağırma yönetimi için uçtan uca izlenebilirlik şarttır. ERP; lot ve seri numarası, son kullanma tarihi (SKT), üretim tarihi ve kalite kontrol sonuçlarını entegre yöneterek, hangi partinin, hangi müşteriye, hangi tarihte gittiğini anlık raporlayabilir.
Çok Lokasyon ve Depo Operasyonları
Lokasyonlar Arası Denge
Merkezi depo, bölge depoları ve mağaza/servis noktaları arasında stok transferleri; yeniden dengeleme kurallarıyla planlanır. ERP; taşıma süreleri, minimum stok ve maksimum stok parametreleriyle en iyi lokasyon dağılımını sağlar.
Depo İşlemleri
- Adresleme ve raf yönetimi (bin/location)
- Toplama stratejileri (FIFO, FEFO, LIFO)
- Sayım (döngüsel/süre sonu) ve fark analizleri
- Kalite bekleme, karantina ve bloke stok yönetimi
Stok Değerleme ve Muhasebe Entegrasyonu
Satılan malın maliyeti (COGS) ve dönem sonu stok değeri, finansal sonuçların temel taşlarıdır. ERP; FIFO, LIFO, Hareketli Ağırlıklı Ortalama gibi yöntemlerle stok değerini hesaplar, fiyat farkları ve ek maliyetleri (navlun, gümrük, sigorta) dağıtarak doğru maliyet muhasebesini sağlar. Fatura farkları ve kur etkileri otomatik muhasebeleştirilir.
Talep, MRP ve Satın Alma ile Entegrasyon
Stok yönetimi; talep tahmini ve MRP çıktılarıyla beslendiğinde anlam kazanır. ERP; satış tahminlerini, onaylı müşteri siparişlerini ve üretim planlarını bir araya getirerek tam zamanında tedarik önerileri üretir. Güvenlik stoğu ve yeniden sipariş parametreleri tedarik süresi, MOQ ve lot büyüklükleriyle uyumlu çalışır.
Stok Yönetimi KPI’ları
KPI | Tanım | Tipik Hedef |
---|---|---|
Hizmet Seviyesi (Service Level) | Talebin zamanında karşılanma oranı | %95–98+ |
Stok Devir Hızı | Yıllık tüketim / Ortalama stok | ↑ Sürekli iyileştirme |
DIO | Stok devir gün sayısı | İşe göre ↓ |
Stok-Out Sayısı | Stok tükenme olayları | Minimum |
Fazla & Yavaş Dönen | Belirli eşiğin üzerindeki atıl stok | Minimum |
Sayım Doğruluğu | Kayıt–fiili stok tutarlılığı | %98–99+ |
Yaygın Hatalar ve Kaçınma Yolları
- Tek tip politika: Tüm SKU’lara aynı min–max uygulamak yerine ABC/XYZ kırılımı yapın.
- Güncellenmeyen parametreler: Talep ve tedarik değiştikçe güvenlik stoğunu periyodik güncelleyin.
- İzlenebilirlik ihmalı: Lot/seri takibini zorunlu kılın; geri çağırma tatbikatı yapın.
- Sayım disiplininin zayıf olması: Döngüsel sayım ve kök neden analizi ile farkları azaltın.
- Veri doğruluğu sorunları: Ürün ağaçları, ölçü birimleri ve dönüşüm katsayılarını düzenli denetleyin.
Otomasyon ve Teknoloji Entegrasyonları
Operasyonel verimliliği artırmak için ERP Stok Yönetimi; çeşitli otomasyon ve donanımlarla konuşur:
- Barkod/RFID: Hızlı giriş-çıkış, toplama ve sayım işlemleri
- WMS/Depo Otomasyonu: Konveyör, sorter, AS/RS entegrasyonları
- IoT Sensörleri: Ortam koşulları (ısı, nem) ve kritik stok alanlarının izlenmesi
- BI Panoları: SKU, lokasyon ve kategori bazında canlı görünürlük
Sektörel Uyarlamalar
FMCG & Perakende
Kısa raf ömrü ve kampanya etkisi; FEFO, promosyon sonrası iade ve hızlı yeniden dengeleme kritik.
Otomotiv & Sanayi
Kanban ve çekme sistemleriyle satır içi besleme; kritik A kalemlerinde çift kaynak ve VMI.
İlaç & Kimya
SKT, parti serbest bırakma ve seri takibi zorunlu; ısı/nem koşulları ve GDP/GMP uyumu.
E-Ticaret
Çok kanallı talep; dalgalı piklerde atomik parti toplama, iade süreçleri ve paketleme optimizasyonu.
Centra ERP ile Stok Yönetimi: Öne Çıkan Yetkinlikler
- ABC/XYZ & Politika Motoru: SKU/lokasyon bazlı esnek kurallar
- Dinamik Güvenlik Stoğu: Hizmet seviyesi hedeflerine göre otomatik hesap
- Çok Lokasyon & Transfer: Akıllı yeniden dengeleme önerileri
- Lot/Seri & FEFO: Uçtan uca izlenebilirlik ve kalite entegrasyonu
- Stok Değerleme: FIFO, LIFO, Hareketli Ortalama ve ek maliyet dağıtımı
- BI & Uyarılar: Stok-out risk uyarıları, yaşlandırma ve yavaş dönen raporları
Detaylar için Centra’nın Stok Yönetimi sayfasını ziyaret edin.
SSS: Stok Yönetimi
Güvenlik stoğunu ne sıklıkla güncellemeliyim?
Talep volatilitesi yüksekse aylık; stabilse üç aylık gözden geçirme önerilir. Kampanya dönemleri öncesinde ekstra kalibrasyon yapın.
Hangi değerleme yöntemini seçmeliyim?
Fiyat dalgalanmasının çok olduğu sektörlerde FIFO şeffaflık sağlar; yüksek çeşitlilikte hareketli ortalama pratik olabilir.
Sayım farklarını nasıl azaltırım?
Döngüsel sayımı (cycle count) kritik A-X kalemlerle başlatın; kök neden analiziyle süreç ve eğitim eksiklerini gidermeyi planlayın.
Doğru Miktar, Doğru Zaman, Doğru Yer
Stok yönetiminde mükemmellik, kurala bağlanmış politikalar, gerçek zamanlı görünürlük ve disiplinli icra ile mümkündür. Centra ERP Stok Yönetimi; tedarik, üretim ve satışla doğal akışta entegre olarak hizmet seviyesini yükseltir ve maliyetleri düşürür.
Centra ERP Stok Yönetimi’ni şimdi keşfedin