Türkçe
English
Formülasyon Yönetimi Nedir? BOM’dan Farkı
Klasik parça listesi (BOM) mekanik montaj odaklıdır; ağırlık/hacim kayıpları, proses verimleri, potans (potency) ve aktif madde hesapları sınırlı kalır. Formülasyon ise kimyasal/biyolojik proseslerin gerçeklerini içerir: kuru madde, pH, viskozite, aktif oran, proses kayıpları (%), pişirme/buharlaşma, karışım sırası ve koşulları gibi parametreler reçetenin ayrılmaz parçasıdır.
Versiyonlama Varyant Co/By-Product
Ürün yaşam döngüsü boyunca (v1.0 → v1.1 → v2.0) değişiklikleri izleyin; yan ürün (by-product) ve birlikte üretilen ürünleri (co-product) planlayın.
Temel Yetenekler
- Çoklu Ölçü Birimi ve Dönüşümler: Kg–L–mol–% kuru madde dönüşümleri, sıcaklığa bağlı yoğunluk düzeltmeleri.
- Ölçekleme: Laboratuvardan pilot ölçeğe, oradan endüstriyel batch’e lineer/lineer olmayan ölçekleme kuralları.
- Potans/Etkin Madde Hesabı: Aktif oran bazlı otomatik formül revizyonu (örn. %40→%37 aktiflikte hammadde ayarı).
- Alternatif Hammadde: Eşdeğer/ikame malzeme matrisleri, otomatik seçim önceliği ve risk ağırlıkları.
- Proses Adımları: Karışım, ısıtma/soğutma, pH düzeltme, bekletme; her adım için süre/sıcaklık/devir parametreleri.
- Kalite Spesifikasyonları: Hammadde ve nihai ürün için sınırlar; COA/analiz sonuçlarının otomatik eşleştirilmesi.
- Etiket ve Regülasyon: INCI, E-numaraları, alerjen bildirimi, besin öğeleri tablosu, MSDS/SDS yönetimi.
- Maliyet Hesabı: Reçete bazlı anlık maliyet, ek maliyet dağıtımı (navlun, gümrük), fiyat senaryoları ve hedef maliyet.
Uçtan Uca Entegrasyon
| Modül | Nasıl Entegre Olur? | Fayda |
|---|---|---|
| MRP / Satın Alma | Formül revizyonu MRP’yi tetikler; alternatif hammadde ve minimum/lot hesapları PO’lara yansır. | Stok-out azalır, satın alma daha isabetli olur. |
| Üretim (MPS/İş Emirleri) | Batch planı formül versiyonuyla eşleşir; proses adımları iş emrine otomatik akar. | Rework düşer, verim artar. |
| Kalite / LIMS | Numune planları ve sınırlar; sonuçlar spesifikasyona karşı otomatik değerlendirilir. | Uygunsuzluklar erken yakalanır. |
| Depo / İzlenebilirlik | Lot/seri, SKT, blokaj; geri çağırma simülasyonları. | Regülasyon uyumu ve hızlı müdahale. |
| Finans / Maliyet | Formül maliyeti → COGS; sapmalar ve fiyat farkları raporlanır. | Brüt kârlılık netleşir. |
Sektörel Kullanım Örnekleri
Gıda & İçecek
FEFO, alerjen (gluten, laktoz, fındık), beslenme etiketi, %kuru madde, brix ve pişirme kayıpları; kampanya dönemlerinde alternatif reçetelerle maliyet kontrolü.
Kozmetik
INCI listeleri, mikrobiyal limitler, parfüm yüklemeleri, stabilite testleri; claim doğrulamaları (paraben-free vb.).
Boya & Kimya
Viskozite, pigment yükü, VOC limitleri, solvent dengeleri; reolojik profil ve parti tutarlılığı.
İlaç (GxP ortamları)
Etkin madde titreleri, validasyon lotları, değişiklik kontrolü (CC), CAPA entegrasyonu ve denetim izleri.
Değişiklik Kontrolü ve Versiyon Yönetimi
Formülde yapılan her değişiklik (hammadde ikamesi, oransal güncelleme, proses parametresi) değişiklik talebi ile başlatılır, kalite ve regülasyon ekiplerinin onayı sonrası yeni versiyon etkin tarih ile devreye alınır. Eski versiyon partileri serbest tüketim ya da rework planına yönlendirilir.
Formül Optimizasyonu: Maliyet–Kalite–Risk Dengesi
Pazar koşulları ve hammadde fiyatları değiştikçe “aynı kalite seviyesini” daha düşük TCO ile yakalamak için senaryolara ihtiyaç vardır. ERP; what-if senaryolarında farklı tedarikçiler, fiyatlar ve aktif oranlarıyla maliyet/proses etkisini hesaplar.
- Hedef maliyete göre otomatik malzeme ikamesi önerileri
- Risk ağırlıklı tedarikçi kombinasyonları (çift kaynak)
- Kalite sapmalarının batch verimi ve rework maliyetine etkisi
Formülasyon Yönetimi KPI’ları
| KPI | Tanım | Tipik Hedef |
|---|---|---|
| Batch Verimi | Planlanan / gerçekleşen çıkış oranı | %95–99+ |
| Maliyet Sapması | Formül maliyeti – gerçekleşen maliyet farkı | ±%2–3 |
| Spesifikasyon Uyum | Analiz sonuçlarının spes aralığında olma oranı | %98+ |
| Değişiklik Döngü Süresi | Talep→onay→yayınlanan versiyon süresi | ↓ Sürekli iyileştirme |
| Geri Çağırma Hazırlık | Lot izini tamamlama süresi | < 2 saat |
Uygulama Adımları
- Veri Temizliği: Hammadde kartları, spes aralıkları, MSDS/SDS dokümanları güncellensin.
- Standart Şablonlar: Reçete, proses ve kalite planı şablonları oluşturulsun.
- Versiyon & Onay Akışları: Değişiklik kontrolü ve etkilenmiş doküman listeleri tanımlansın.
- LIMS & Depo Entegrasyonu: Numune planları, lot blokaj/serbest bırakma kurgulansın.
- Senaryo Kütüphanesi: Fiyat şoku, tedarik kesintisi, regülasyon değişikliği için hazır senaryolar.
- Eğitim & Yönetişim: Formül sahipliği, RACI matrisi, periyodik gözden geçirmeler.
Centra ERP ile Formülasyon: Öne Çıkan Yetkinlikler
- Gelişmiş Reçete Motoru: Çok birimli, potans duyarlı, proses adımı içeren yapı
- Otomatik Etiket & Mevzuat: INCI/E-numara/alerjen ve besin etiketi üretimi
- Dinamik Maliyet: Fiyat listesi ve ek maliyetlerle anlık formül maliyeti
- LIMS & COA Entegrasyonu: Analiz sonuçlarının spes ile otomatik karşılaştırılması
- What-if Senaryoları: Alternatif hammadde ve tedarik kombinasyonları
- İzlenebilirlik: Lot/seri, SKT ve geri çağırma simülasyonları
Detaylar için Centra’nın Formülasyon Yönetimi sayfasını ziyaret edin.
SSS: Formülasyon Yönetimi
Formül değiştiğinde eski batch’ler ne olur?
Eski versiyonla üretilmiş partiler tüketim veya rework planına alınır; etiket ve COA’nın uyumu kontrol edilir.
Laboratuvardaki sonuçlar ERP’ye nasıl düşer?
LIMS entegrasyonu ile analiz sonuçları lot bazında otomatik gelir, spes aralıklarıyla karşılaştırılır ve serbest bırakma tetiklenir.
Fiyat şoklarında nasıl tepki veririm?
What-if senaryolarında alternatif hammadde/tedarikçi kombinasyonlarını çalıştırıp hedef maliyete en yakın formülü belirleyin.
Bilimsel Doğrulukla Operasyonel Mükemmellik
Formülasyon yönetimi; ürünün laboratuvardan pazara tutarlı kalite ve öngörülebilir maliyetle ulaşmasını sağlar. Centra ERP Formülasyon Yönetimi ile AR-GE, kalite, üretim ve satın alma arasında tek bir gerçek kaynağı oluşturun.
Centra ERP Formülasyon modülünü şimdi keşfedin